Review: Frostpunk 2 dwingt je tot ijskoude keuzes

In de filosofie bestaat een gedachte-experiment dat het trolleyprobleem wordt genoemd. Er ligt een stuk rails met een splitsing naar twee sporen. Een tram dendert over de rails richting de wissel. Eén persoon bepaalt of de tram over spoor A of spoor B verder gaat. Het probleem? Op spoor A ligt één persoon vastgebonden en op spoor B liggen er twee. Over welk spoor laat je de tram rijden? Oké, dat was misschien makkelijk. Maar nu ligt op spoor A een baby en op spoor B jouw moeder. Wat doe je? De ethische keuzes worden in dit experiment steeds moeilijker. Waarom dit verhaal? Omdat Frostpunk 2 één groot trolleyprobleem is, waarbij de gevolgen van je acties steeds onherroepelijk vreselijk zijn voor een deel van de bewoners van je stad.

Tijdsdruk

Het doel van het spel is om een stad op te bouwen in een bevroren hel om zoveel mogelijk mensen bescherming te bieden en hen te laten overleven. Hiervoor moet je noodzakelijke grondstoffen vinden, zoals olie en bouwmaterialen. Ook moet je voedsel produceren en woonruimte plaatsen. In tegenstelling tot stedenbouwers zoals Cities: Skylines of Sim City is dit geen ontspannen creatieve bezigheid. Er is namelijk altijd een ramp op komst, zoals een zware periode van kou waarin je niet kan bouwen en geen voedsel meer kan produceren. Dit geeft je constante tijdsdruk om bepaalde doelen te halen.

Hierbij heb je als beheerder van de stad verregaande bevoegdheden die ervoor zorgen dat je heel drastische beslissingen kunt nemen. In de eerste fases van het spel lijkt dat nog mee te vallen. Zo kun je bijvoorbeeld bepalen dat de voedselproductie sneller moet, en dat je daarom je arbeiders dubbele diensten laat draaien. Het gevolg is wel dat je werknemers eerder ziek worden en doodgaan. Maar als je dat niet doet, heb je misschien niet genoeg voedsel in voorraad voor de komende white out (zware vorst), waardoor je bevolking van honger omkomt.

Kind in de kolenmijn

Dit soort beslissingen worden steeds dramatischer. Bejaarden die opeens aanbieden zelfmoord te plegen om de kolonie niet te belasten - doe je dat om de jongeren te redden? Er is een optie om kinderen de kolenmijnen in te sturen om de productie op te schroeven, met het risico dat ze in een instorting omkomen. Doe je dat om de warmtegenerator op gang te houden?

Nog wat verder in het spel krijg je te maken met de verschillende politieke facties die zich binnen de stad vormen. Dan moet je opeens rekening houden met hun specifieke wensen om jouw eigen beslissingen uit te kunnen voeren. Dat betekent kiezen welke factie je probeert te paaien met beslissingen die je misschien zelf vreselijk vindt, maar die je toch neemt om dat extra beetje productie uit de werknemers te persen.

Frostpunk 2 laat je via dit concept constant proberen het beste te maken van een rampzalige situatie. De game vuurt daarbij ook nog eens constant allerlei kleinere ethische en praktische problemen op je af waar je helemaal niet op hebt gerekend. Wat dat betreft doet het wel een beetje denken aan de grand strategy-games zoals Stellaris en Europa Universalis, waarbij willekeurige gebeurtenissen als pop-ups verschijnen die weer andere keuzes forceren.

Breekpunten

Hoewel dit alles een enorm sfeervolle game oplevert met constante spanning over het maken van keuzes en een race tegen de klok, zijn er ook wat zaken die de ervaring wat omlaag halen. Zo kun je niet zomaar gebouwen neerzetten waar je dat wil. Voor je iets kan bouwen moet je de grond voorbereiden met frost-breaking. Je moet dus mensen en materiaal aan het werk zetten om de grond bouwrijp te maken alvorens je nieuwe huizen kan plaatsen. Maar ook als je grondstoffen wil bemachtigen, moet je de route naar die grondstoffen frost-breaken.

Dit kost voornamelijk tijd en het betekent dat je heel vaak alleen maar kan wachten tot de frost-break-ploegen klaar zijn met hun werkzaamheden vóór je weer verder kan. Dit haalt echt de vaart eruit en voelt een beetje als overbodig werk. Het helpt ook niet dat je het resultaat van het frost-breaken niet kan zien op de overzichtskaart. Als je nou tijdens het proces bijvoorbeeld wegen zou aanleggen, zou het nog visueel interessant kunnen zijn. Maar nu lijkt de game vooral te zeggen: “O, je wil wat bouwen? Pech, eerst wachten en naar het scherm staren!”

Een ander probleem zit hem in dat idee van een constant ‘trolleyprobleem’: elke keuze die je maakt heeft nagenoeg altijd wel vreselijke gevolgen voor iemand. Omdat het spel je constant duidelijk maakt dat de hele bevolking op het spel staat, is het best makkelijk om snel gevoelloos te worden voor al dat door jou veroorzaakte leed. Want als je eerst al tientallen keren een pop-up kreeg van wéér zoveel mensen die zijn doodgevroren, is de beslissing om wat kinderen een kolenmijn in te sturen om de warmtegenerator op gang te houden een stuk minder ethisch ingewikkeld.

Het zou wellicht helpen als je wat meer contact had met de bewoners. Het grootste deel van de game kijk je naar de landkaart. Alleen als je inzoomt op gebouwen zie je mensen rondlopen. Hierdoor blijft de bevolking nogal abstract.

Dat betekent overigens niet dat het niet spannend is. Het opbouwen en in leven houden van de bevolking is regelmatig een zenuwslopende bezigheid, waarbij de schaal steeds groter wordt. Dat komt ook omdat de spelwereld best enorm is en je de invloed van je stad tot ver buiten je stadsgrenzen uitbreidt. Ook hier voelt Frostpunk 2 meer als een grand strategy-game van Paradox dan als Cities: Skyline.

Frostpunk 2 is nu verkrijgbaar op pc. Op een later moment komt de game ook naar PlayStation 5 en Xbox Series X en S.

8

Uitstekend

Conclusie

Frostpunk 2 is een enorm sfeervolle en diepe strategiegame. Keuzes zijn betekenisvol en door de constante tijdsdruk voelt het echt alsof alles elk moment vreselijk fout kan gaan. Soms is het spel daardoor wat zwaar op de hand. Het had misschien wat humor kunnen gebruiken als contrast voor alle ijzige ellende. Het risico van te veel gesimuleerde leed, is dat de zwaarste beslissingen je daardoor soms koud laten op een persoonlijk niveau. Want het doel blijkt bijna altijd de middelen te heiligen. Dit maakt van Frostpunk 2 een van die unieke spellen waarin je nooit echt de ‘good guy’ kan zijn, maar alleen ‘minder slecht’. En dat levert een waardevolle en goed gemaakte ervaring op.

Plus- minpunten

Diepe betekenisvolle keuzes

Zeer spannend

Mooi vormgegeven

Grootschaliger dan het origineel

Frost-breaking voelt zinloos

Zeer complex

Nauwelijks een verhaal