Review: UFO 50 is zoveel meer dan een verzameling vol nostalgie

Het is een bizar project, met aan het hoofd Derek Yu (die je kent van Spelunky) en nog vijf creatieve indiegamemakers. Ze hebben een spelcomputer bedacht uit de jaren tachtig, van het fictieve bedrijf UFOsoft. Voor deze spelcomputer zouden tussen 1982 en 1989 vijftig games gemaakt zijn die je nu allemaal in één collectie kunt spelen. 

Hoewel alles oogt, klinkt en bestuurt zoals spellen uit de jaren tachtig, zijn dit stuk voor stuk games die voortborduren op de klassiekers van toen. Deze spelcomputer had in de jaren tachtig dus eigenlijk niet kunnen bestaan, omdat de games uit die tijd en de jaren erna nodig waren om tot deze concepten te komen. Dat zorgt ervoor dat UFO 50 ondanks die focus op nostalgie toch vernieuwend aanvoelt.

Highscore

In de ene game ben je voornamelijk bezig om een highscore te krijgen, met dat typische 'nog één poging'-gevoel. Andere spellen bieden complete werelden om te ontdekken. Er zijn Metroid-achtige games en er is een uitgebreide point-and-click-adventure. Er is een Downwell-achtige game van dezelfde maker en er is een complete jrpg met cowboys. UFO 50 biedt een indrukwekkende diversiteit aan games, waardoor er voor iedereen wel wat tussen zit.

Je krijgt direct toegang tot alle vijftig games en je moet dus zelf bepalen op welke volgorde je ze gaat spelen. Dat kan bijvoorbeeld chronologisch, op alfabet of per genre. In de podcast My Perfect Console vergeleek Derek Yu het keuzemenu met een open wereld: je kunt gaan waar je wil. Bevalt iets niet, dan ga je ergens anders heen.

Op die manier naar het menu kijken werkt in de praktijk goed om je vrijheid te geven in wat je speelt. Veel games zullen je waarschijnlijk niet direct liggen en niets dwingt je dan om toch door te zetten. Zeker moeilijke games die je een 'game over'-scherm geven na één keer geraakt te worden zijn ontoegankelijk, omdat we dat tegenwoordig niet meer gewend zijn. Je kunt dan simpelweg wat anders spelen en altijd later weer terugkeren als je daar zin in hebt. Wie weet klikt het dan wel.

Ondergesneeuwd

Toch werkt deze vrijheid de collectie ook tegen. Er wordt wel eens gemopperd dat we games door diensten zoals Game Pass niet meer echt een kans geven. Als iets na tien minuten niet bevalt, dan zetten we het al uit. UFO 50 heeft dit probleem nog veel sterker. Waarschijnlijk raken veel topgames in de collectie compleet ondergesneeuwd, terwijl bij een losse release meer mensen het een kans hadden gegeven.

Toch voegt de metavorm waarin de collectie is gegoten ook echt wat toe. Als je het aanbod op chronologische volgorde speelt, merk je hoe de games met elkaar verbonden zijn. Het design van monsters wordt later nog eens gebruikt, thema's keren terug en er zijn zelfs vervolgen gemaakt.

Als je open staat voor een retro-vibe, is het onwaarschijnlijk dat je in die reis niet een stapel games tegenkomt die helemaal je ding is. Wat mij betreft zijn Warptank, House Party, Bushido Ball en Magic Garden bij elkaar al de aankoopprijs waard, en dan zitten er gewoon nog 46 games bij om te ontdekken. Bij jou klikken andere games mogelijk beter.

Je kunt daarbij zelf je doelen opstellen. Je kunt bijvoorbeeld proberen zo hoog mogelijk in highscorelijsten te komen, je kunt in elke game een collectible verzamelen om in een digitale tuin los te laten, of je kunt proberen om alles daadwerkelijk uit te spelen voor een beloning. De helft van de collectie bevat zelfs multiplayer, waardoor UFO 50 perfect te gebruiken is voor sociale avonden.

Zoveel creativiteit

Niet elke game in de collectie is even goed, maar er is wel over elke game nagedacht. Niets voelt als opvulling om die vijftig maar te halen, want overal zit een leuke twist in. Neem Mortol, een platformer die je alleen kunt doorlopen als jij jezelf opoffert. Door te ontploffen, in steen te veranderen of jezelf een muur in te schieten, kan je volgende kloon verder komen. Of Lords of Diskonia, een Middeleeuwse oorlogsgame waarin de soldaten bestaan uit schijven die je wegschiet. Dat zorgt voor een unieke ervaring en verrassend veel diepgang.

Vainger is een metroidvania, maar gebruikt de zwaartekrachtmechanic uit VVVVVV. Mooncat is een game die het idee van hoe je een platformer bestuurt compleet op z'n kop zet. Campanella 2 lijkt nog het meest op Spelunky, maar dan met een ruimteschip.

Bij de meeste van deze games is direct duidelijk wat de bedoeling is. Bij andere spellen moet je echt even goed kijken wat de makers van je verwachten. Ook de metaschil geeft niet direct alle geheimen vrij. Bij elke game kun je een geheime code intikken, maar hoe kom je achter die codes en wat gebeurt er dan? Online klinken er tevens geruchten over een mogelijke 51ste game, en het zou mij niets verbazen als Derek Yu en zijn vrienden tijdens de lange ontwikkeltijd nog veel meer geheimen hebben verstopt. Dat ontdekken kan alleen op dezelfde manier als waarop je deze hele collectie moet benaderen: gewoon dingen proberen.

UFO 50 is nu verkrijgbaar voor pc, en werd voor deze review gespeeld op een Steam Deck. Een consoleversie is in de maak, maar komt waarschijnlijk niet meer dit jaar uit.

9,5

Fantastisch

Conclusie

UFO 50 is niet alleen een geslaagde ode aan games uit de jaren tachtig, maar ook een moderne collectie vol creatieve ideeën. De kans is groot dat een deel van de games je niets doet, maar over de spellen die wel bij je klikken wil je van de daken schreeuwen dat iedereen ze moet spelen.

Plus- minpunten

Vijftig (!!!) games

Ode aan games van vroeger

Oneindige creativiteit en twists

Veel diversiteit in genres

Sommige games zijn lastig te begrijpen

Topgames raken ondergesneeuwd in de collectie